6 ข้อต้องรู้ ในการปั่นกราเวลสำหรับมือใหม่ (+3 ข้อแนะนำปั่นกราเวลให้สนุก)

แต่...ก็ยังมีอีกหลายๆ คน ยังไม่ค่อยเข้าใจว่ากราเวลไบค์ จริงๆ แล้วมันคืออะไรกันแน่ ถ้าสนใจแล้วจะเริ่มต้นได้อย่างไร? วันนี้เราจะพาคุณไปเปิดโลกใหม่กับจักรยานกราเวลไบค์ ซึ่งอธิบายว่ามันคืออะไร เอกลักษณ์ คุณสมบัติต่างๆ รวมถึงวิธีการเลือกซื้อจักรยานกราเวล และอุปกรณ์ต่างๆ รวมไปถึงปั่นกราเวลยังไงให้สนุก

1.    ทำความรู้จักการปั่นจักรยานกราเวลกันก่อน

การปั่นจักรยานกราเวลหลายๆ ครั้ง มักถูกคิดว่าเป็นการนำจักรยานเสือหมอบ (Road Bike) ไปปั่นในทางเสือภูเขา ซึ่งมันไม่ถูกต้อง แต่ให้คุณนึกภาพของจักรยานเสือหมอบ (Road Bike) ที่ใส่ยางได้กว้างได้ เข้าเกียร์ได้ง่าย (1x) ปั่นง่ายและสบายกว่า สามารถใช้งานได้สมบุกสมบัน มีที่ยึดเพิ่มเติมสำหรับสัมภาระเพื่อการท่องเที่ยว การปั่นทางไกล และที่สำคัญคืออย่าเพิ่งไปยึดติดกับชื่อ "Gravel Bike" ว่ามันถูกจำกัด ปั่นได้แค่ทางกรวด ทางกราเวล เท่านั้น แต่ความจริงการปั่นจักรยานกราเวล ปั่นได้ทุกถนน ทุกเส้นทาง ตั้งแต่ ทางกรวด ทางคอนกรีต ทางดินลูกรังชายป่า และแน่นอนรวมไปถึง “ถนนลาดยาง” ด้วยเช่นกัน ซึ่งทั่วไปๆ ในการปั่นจักรยาน ไม่ว่าจะเป็นจักรยานประเภทไหนทั้งเสือหมอบและเสือภูเขา คุณต้องกำหนดเส้นทางจากจุดเริ่มต้นและจุดหมายปลายทาง แล้วค่อยมาเลือกเส้นทางว่าจะไปทางไหน จะ Off-Road หรือ On-Road แต่สำหรับกราเวลไบค์นั้นไม่ จะเลือกทางไหนก็ได้ จะ Off-Road หรือ On-Road ได้หมด รับจบทุกๆ เส้นทาง ซึ่งนี่คือ เสน่ห์ของจักรยานกราเวลไบค์ที่แท้จริง

2.    ปั่นจักรยานกราเวลยากไหม?

หากคุณปั่นจักรยานเสือหมอบอยู่แล้ว การมาปั่นจักรยานกราเวลก็ง่ายเลย ยิ่งกว่านั้นด้วยองศาท่านั่งของกราเวลเป็นองศาที่ผ่อนคลายมากกว่าเสือหมอบ สรุปคือ ถ้าคุณปั่นเสือหมอบได้ จักรยานกราเวลก็ปั่นได้เหมือนกัน

แต่สำหรับเส้นทางของกราเวลจริงๆ ที่มีก้อนหิน รากไม้ กิ่งไม้ หลุม ฯลฯ ก็ไม่ได้ยากจนเกินรับมือ ในเบื้องต้นให้คุณลองปั่นในเส้นทางง่ายๆ ก่อน เช่น ในสวนสาธารณะ หรือตามอุทยานแห่งชาติที่เป็นเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติ ระยะสั้นๆ 5-10 กิโลเมตร พอคุ้นเคยดีแล้ว ค่อยขยับขยายหาเส้นทางใหม่ ก็อาจมีบ้างที่จะรู้สึกตื่นเต้นเหงื่อออกกับทางกราเวลใหม่ๆ มีการกระแทกกระทั้นหวาดเสียวบ้างในบางจังหวะ แต่นั่นก็คือ ส่วนหนึ่งของความสนุก จริงไหม!

อย่างไรก็ตาม ส่วนที่ยากที่สุดในการปั่นกราเวล คือ การทำความคุ้นเคยกับภูมิประเทศ แต่ถ้าคุณอยากเรียนรู้เทคนิคขั้น Advance ไปจนถึงระดับการแข่งขันก็มีคอร์สให้ลงเรียนที่ชื่อว่า Gravel Coaching ซึ่งเปิดสอนในเมืองไทยบ้านเรานี่เอง โดย Bike Zone Event (BZE) แต่ถ้าปั่นสนุกๆ ทั่วไป แค่ทำความคุ้นเคยกับการปั่นกราเวลแค่ 2-3 ทริป คุณก็ปั่นจักรยานกราเวลได้สบายๆ แล้ว

3.    กราเวลไบค์กับเสือหมอบ เหมือนหรือแตกต่างกัน

กราเวลไบค์ เพียงแค่ชื่อ? หรือที่จริงก็แค่เสือหมอบใส่ยางหน้ากว้าง ความแตกต่างที่สำคัญระหว่างกราเวลไบค์ (Gravel Bike) กับเสือหมอบถนน (Road Bike) หลายคนสงสัยว่าต่างกันตรงไหน ? ซึ่งความจริงต่างกันทุกตรง! เริ่มจากองศาเฟรม โดยท่านั่งจะมีความผ่อนคลายสบายมากกว่า สามารถนั่งปั่นบนอานได้ยาวนานหลายชั่วโมงบนพื้นถนนและในภูมิประเทศที่ไม่ราบเรียบ แต่ก็ไม่ได้หมายความว่ากราเวลไบค์ไม่มีความแอโร่! ความจริงอีกข้อคือ เฟรมกราเวลแท้ๆ เช่น 3T Exploro, Cevelo Aspero และ Ceepo Rindo ใช้หลักอากาศพลศาสตร์เป็นสารตั้งต้นในการออกแบบเฟรม ที่แตกต่างอย่างชัดเจน คือ กราเวลไบค์ สามารถใส่ยางเสือหมอบทางเรียบได้ ตั้งแต่ 700x28c จนไปถึง 700x40-45c ส่วนชุดเกียร์จะใช้ของเสือหมอบแทนก็ยังได้ แต่ใช้รุ่นที่ออกแบบมาเพื่อกราเวลโดยเฉพาะจะเหมาะสมกว่า 

4.    เปลี่ยนเสือหมอบให้เป็นกราเวลไบค์ได้ไหม?

ถ้าคุณเริ่มสนใจในกราเวลไบค์ แต่ไม่แน่ใจว่า นี่คือสิ่งที่คุณชอบหรือไม่ อยากลองปั่นก่อนสักครั้งสองครั้ง ข่าวดี...คือ เสือหมอบหลายๆ รุ่นสามารถใส่ยางหน้ากว้างได้ บางรุ่นได้ถึง 700x34c ซึ่งเพียงพอสำหรับการปั่นกราเวลในเส้นทางง่ายๆ เช่น ทางเดินท้ายหมู่บ้าน ทางดินในสวนสาธารณะ ซึ่งแม้ว่ามันอาจจะไม่เหมาะสมสักเท่าไหร่ แต่อย่างน้อยคุณก็ได้ลองค้นหาประสบการณ์ใหม่ๆ ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีของการปั่นกราเวลในอนาคต แต่ก็ไม่ได้แนะนำให้ใช้เสือหมอบแทนจักรยานกราเวลจริงๆ เพราะด้วยข้อจำกัดหลายๆ อย่าง เช่นองศาของจักรยานที่ไม่ผ่อนคลาย ปั่นไม่สบายเท่า อาจทำให้ปวดเมื่อยเมื่อต้องปั่นนานๆ อีกทั้งอุปกรณ์ต่างๆ เช่น อัตราทดของเกียร์ที่จำกัด และล้อที่ไม่รองรับยางหน้ากว้าง และถ้าเป็นล้อคาร์บอนริมเบรก ก็อาจเกิดความเสียหายได้ 

แต่ คำตอบคือ ใช่...คุณสามารถใช้เสือหมอบในการปั่นกราเวลได้ 😊

5.    เลือกซื้อจักรยานกราเวลให้โดนใจ

การเลือกซื้อจักรยานกราเวลก็คล้ายกับการเลือกซื้อเสือหมอบนั่นเอง มีให้เลือกทั้งสไตล์เรซซิ่งเพื่อทำความเร็ว/เพื่อการแข่งขัน (Racing/Performance) หรือเพื่อการออกกำลังกาย ปั่นยาวๆ ไกลๆ มีบู๊บ้างในบางวัน (Sportive/Comfort/Long Distance) และมีทั้งแบบ Gravel/BikePacking แต่อย่างไรก็ตาม องศาท่านั่ง (Geometry) ของกราเวลไบค์ร้อยละ90 นั้นออกแบบมาให้ปั่นสบายกว่าเสือหมอบประเภท Racing อยู่แล้ว หรือบางรุ่นของกราเวลไบค์ก็อาจจะคล้ายหรือใกล้เคียงกับเสือหมอบในสไตล์ Comfort กันเลย

และก็มีบางแบรนด์ เช่น 3T ที่สามารถเฉพาะเจาะลงลงไปได้ว่า รุ่นไหนที่ให้อารมณ์เดียวกับเสือหมอบ เช่น 3T Exploro Racemax หรือจะเน้นไปทาง Gravel Extreme มากกว่าก็สามารถเลือกได้ในรุ่น 3T Exploro Ultra

หรือใครสนใจที่จะใช้กราเวลไบค์ในสไตล์ Commuting / Touring / BikePacking การสามารถเลือกรุ่นที่เฟรมมี Eyelet รองรับการติดตะแกรงเสริม ก็เป็นอีกทางเลือก เช่น Ceepo Rindo

ส่วนชุดเกียร์สำหรับกราเวลโดยเฉพาะ ก็มีทุกค่าย เช่น Shimano GRX, SRAM หรือ แบรนด์อื่นๆ เช่น microshift ก็มีให้เลือกทั้ง 1x และ 2x ตามสไตล์การใช้งาน รวมไปถึงล้อที่ออกแบบมาเพื่อกราเวลไบค์ก็มีด้วยเช่นกัน

6.    ใช้อุปกรณ์ที่เหมาะสำหรับกราเวล

สิ่งสำคัญประการแรกที่คุณต้องมีและต้องใช้คือ รองเท้าและบันไดที่เหมาะสมสำหรับการปั่นจักรยานกราเวล นักปั่นเสือหมอบหลายคนใช้แต่รองเท้าเสือหมอบคาร์บอนพื้นเรียบ แข็ง และบันไดคลีตสำหรับเสือหมอบ ที่กว้างและใหญ่ เช่น Shimano SPD SL แต่สำหรับเส้นทางที่มีพื้นผิวหลายหลาย และไม่เรียบ ในสไตล์กราเวล ซึ่งมีทั้งรากไม้ ก้อนหิน กรวดทราย ไปจนถึงแอ่งน้ำ การใช้รองเท้าเสือหมอบจะไม่ยึดเกาะ เดินลำบาก และจะทำความเสียหายให้กับรองเท้าได้ ทางที่ดีก็ก็ควรเลือกใช้รองเท้าสำหรับการปั่นจักรยานกราเวล เช่น รองเท้าและบันได Crankbrothers ในตระกูล Candy และ Mallet ที่รองรับ Shimano SPD หรือจะใช้รองเท้าและบันไดของเสือภูเขาประเภท XC ก็ได้

ส่วนเสื้อผ้าและเครื่องแต่งกายต่างๆ ก็อาจจะเลือกโทนสีที่เหมาะสมสไตล์เอิร์ธโทนก็ดูกลมกลืนและเท่กว่า หรือยิ่งไปกว่านั้นคุณอาจ Mix & Match ในสไตล์คันทรีใส่เสื้อเชิ้ตลายตารางก็เท่ไปอีกแบบ

*** 3 ข้อแนะนำในการปั่นจักรยานกราเวลให้สนุก ***

เมื่อคุณหาจักรยานกราเวลคู่ใจได้แล้ว เรามี 3 ข้อแนะนำในการเริ่มต้นการปั่นกราเวลให้สนุก คือ

1.    ลองออกนอกเส้นทาง หาประสบการณ์ใหม่ๆ

ให้คุณลองปั่นนอกเส้นทางเดิมๆ ลองหาเส้นทางใหม่ๆ ดูบ้าง ไปในเส้นทางที่คุณอยากไปแต่ไม่เคยได้ไป เพราะเสือหมอบที่คุณมีพาคุณไปไม่ได้ เช่น ทางดินริมคลอง ปั่นเที่ยวชมหมู่บ้านชาวประมง ปั่นผ่านทางลัดทางเชื่อม มุดตรอกซอกซอย ฯลฯ ออกไปหาประสบการณ์ใหม่ๆ ดู ให้มุ่งความสนใจไปที่การสำรวจสถานที่ใหม่ๆ ที่คุณชอบ หรือยิ่งกว่านั้น ถ้าคุณอยากสนุกมากขึ้น หาอะไรตื่นเต้น ก็ใช้จักรยานกราเวลทำเป็น BikePacking ปั่นทางไกลท่องเที่ยว ลองทริปสั้นๆ สัก 1-2 คืน ดูก่อน เพราะกราเวลไบค์ก็ออกแบบมาเพื่อใช้เป็นสิ่งนี้ด้วยเช่นกัน 

ถ้าจะให้ดีก็ลองเข้าร่วมกิจกรรมปั่นกราเวลต่างๆ ที่มีจัดขึ้น เช่น Dustman ซึ่งเป็นกิจกรรมที่เปิดโอกาสในนักปั่นทุกคนมาร่วมปั่นในทางกราเวลที่ได้จัดขึ้นในที่ต่างๆ เช่น สวนผึ้ง-ราชบุรี, ไทรโยค-กาญจนบุรี, หัวหิน, เชียงราย เป็นต้น 

2.    อย่ามุ่งเน้นไปที่ความเร็ว

การปั่นกราเวล ถ้าไม่ใช่ในการแข่งขัน นั่นคือ การเปิดโลก หาประสบการณ์ใหม่ๆ สร้างความท้าทายให้ตัวคุณเอง ดังนั้นพวกฟังก์ชั่นต่างๆ บนไมล์คอมพิวเตอร์ เช่น วัตต์เพาเวอร์ ค่า FTP จำนวนรอบขา RPM อะไรจำพวกนี้อย่าเพิ่งไปสนใจ อย่าเพิ่งไปดู ให้ปิดหรือเลื่อนไปก่อน เพราะด้วยความเคยชินในการฝึกซ้อมของนักปั่นหลายๆ คน มีกรอบความคิดว่า การปั่น 1 ครั้งต้องได้ค่าเท่านั้นเท่านี้ ซึ่งจะทำให้ลดทอนความสนุกลงไป หรือคุณอาจลองเก็บไมล์คอมพิวเตอร์ไว้ที่บ้าน แล้วใช้แค่โทรศัพท์มือถือบอกเส้นทาง นำทาง บอกจำนวนระยะทางแทน

3.    ไม่จำเป็นต้องดีที่สุด

เอาจริงๆ แค่มีจักรยานกราเวลดีๆ คู่ใจ กับกระเป๋า 1 ใบเล็กๆ ติดไว้ใต้อาน ก็เพียงพอสำหรับการปั่นกราเวลในทุกๆ ที่ คุณไม่จำเป็นต้องมีชุดเกียร์ไร้สายรุ่นใหม่ล่าสุด ขาจานเพาเวอร์ตัวท๊อปขั้นเทพ แฮนด์/สเต็มคาร์บอนอินทิเกรด เบาะ 3D Printed หรือ แม่แต่ชุดปั่นแฟนซีเนื้อผ้าชั้นดีหรูหรา สำหรับการปั่นชายป่าและทางกราเวลลุยๆ แต่สิ่งที่สำคัญที่คุณต้องมี คือ ทักษะในการควบคุมรถ ใจที่กล้าแกร่งที่จะมุ่งไปข้างหน้า ฝ่าฝันอุปสรรค ไม่ใช่เห็นแค่ขอนไม้ก็ถอยกลับ แต่คุณต้องลับสติและสัมปชัญญะในการตัดสินใจให้เฉียบคม ฉับไวต่างหาก ซึ่งนี่คือสิ่งที่คุณจะได้ในการปั่นกราเวล นอกเหนือไปจากทัศนียภาพ วิวทิวทัศน์ในชนบท และความสวยงามตามธรรมชาติ

ที่เหลือก็แค่ตัวคุณเอง จักรยานพร้อม เส้นทางพร้อม หายใจลึกๆ แล้วออกไปสนุกกันครับ

เรื่องโดย: เกม พัสกร